Моай

Моай гэдэг нь хүний цээжин хэсгийг чулуун дээр сийлсэн хад юм.Өндрөөрөө 2-12м. Хамгийн том нь жингээрээ 80 тонн энэ чулуу нь ИСТЭР "EASTER" арал дээр байдаг.
Моай нь 7-р зуунд 2м,10-р зуунд 5м,16-р зуунд 11-12м хийгджээ."ИСТЭР" арал нь номхон далайн орчим жижиг(тасархай) аралуудын нэг юм.
3-4 зууны үед "Полонез" "POLYNESIA" хүмүүс очсон ба Моай нь 16-18 р зууны үед гэнэт үзэгдэв.16-р зууны үед Моай нь ойролцоогоор 15000-20000 орчим байжээ.Тэр үеэс "ИСТЭР" арал маш хуртайгаар хөгжиж эхэлсэн ба хүн ам нь 100 жилд 2 дахин хурдтай өсөж байжээ.

Моайг яаж хийсэн бэ?
"ИСТЭР" арал нь галт уул их байсан учраас Моайг хийсэн хад нь хайлмаг байсан ба Rano Raraku гэдэг газар зүсэж далайн эрэгт зөөж тавидаг байв.1960 онд эрдэмтэд 5т Моай хийгээд зөөж үзвэл 180 хүн хөдөлгөж чадна гэжээ.Полонез хүмүүсийн зарим тэмдэгдсэн юманд Моай нь өөрөө алхаад явдаг гэсэн байдаг ч энэ нь арай л биелэшгүй юм. Одоо RanoRaraku-д 300 ш Моай зөөгдөж амжаагүй үлдсэн байдаг. Далайн эрэгт байдаг Моай нь бүгд арал руу харж байдаг.
Гэхдээ 18-р зуунд Англичууд очиход далайн эрэгт байдаг Моай нь бүгд газар шагайж байсан гэж тэмдэглэгджээ.
"Полонез" хүмүүс нь Моай биднийг хамгаална гэж шүтэж байжээ.Гэхдээ тэд Моайг бурхан гэж үздэггүй байжээ.Полонез хүмүүс нь Makemake гэдэг бурхан шүтдэг ба одоо ч шүтэж байгаа.

"ИСТЭР"арлын сөнөлт　
"Полонец"хүмүүсийг очихоос өмнө "ИСТЭР" аралд дал модоор их байсан ба Моай-г зөөхийн тулд дал модыг ихээр хэрэглэж "ИСТЭР" аралын мод нь дуусчээ.Түүн дээр "ИСТЭР" арлын дал модны үр нь 6-р зуунаас эхлэн эрс багассан байжээ. Дал модон дээр банана , жимс ургах бас дал модоор завь хийж загас барьдаг байжээ.Дал мод дууссанаар хүмүүс идэх юмаа авч чадахгүй болж өлбөрч үхжээ.

Моай ирээдүйг зөгнөж байна
Тэр үеийн "ИСТЭР" аралын хүн ам 100 жилд 2 дахин өсч байсан бол 1950 оны үед дэлхийн хүн ам 2.5 тэрбум хүрэхгүй 50 жилийн дараа 6 тэрбум болсон.
Тийм учраас дэлхий "ИСТЭР" аралтай адил болохгүйн тулд байгалийн баялагаа гамтай хэрэглэвэл зохино.
Одоогийн "ИСТЭР" арал нь бараг модгүй тал газар л үлдсэн юм.
Тэнд одоо Моайг үзэхийн тулд жуулчил их очиж байгаа аж.